میزان میلگرد مصرفی در هر متر مربع ساختمان

در طراحی و اجرای سازه ‌های بتنی، میلگرد یا آرماتور به عنوان ستون فقرات مقاومتی ساختمان نقش بسیار حیاتی و غیر قابل‌ جایگزینی ایفا می‌ کند. بتن با وجود مقاومت فشاری بالا، در برابر نیروهای کششی عملکرد مناسبی ندارد و همین ویژگی آن را در برابر تغییر شکل‌ ها، لرزش‌ ها و بارهای جانبی آسیب ‌پذیر می‌ کند.

 به همین دلیل  استفاده از میلگرد در بخش‌ های مختلف سازه، تعادل میان مقاومت فشاری و کششی را برقرار می ‌کند و اجازه می ‌دهد که سازه تحت بارهای مختلف ایمن و پایدار باقی بماند. این ترکیب بتن و فولاد، اساس شکل ‌گیری بتن مسلح است که امروز در تمام ساخت‌ و سازهای کوچک و بزرگ جهان کاربرد دارد.

برآورد دقیق میزان میلگرد مصرفی، نه تنها در ایمنی و استحکام نهایی سازه نقش کلیدی دارد، بلکه از منظر اقتصادی و کنترل هزینه ‌ها نیز اهمیت فراوانی پیدا می ‌کند. استفاده بیش از نیاز میلگرد می‌ تواند هزینه اجرای پروژه را به ‌شدت افزایش دهد، زمان عملیات را طولانی ‌تر کند و باعث اسراف مصالح شود.

اگر مقدار میلگرد کمتر از حد استاندارد مصرف شود، سازه ممکن است نتواند بارهای طراحی ‌شده، نیروهای ناشی از زلزله و حتی تغییرات دمایی را تحمل کند، که این امر خطراتی جدی برای جان ساکنان و دوام ساختمان به همراه دارد.

به همین دلیل، تعیین مقدار دقیق میلگرد نه یک کار تجربی ساده، بلکه فرایندی کاملاً مهندسی، مطابق با آیین ‌نامه‌ ها و استانداردهای ساخت ‌و ساز است. مهندسان سازه با تحلیل بارها، شرایط لرزه ‌ای منطقه، نوع سیستم سازه ‌ای، ضخامت دال ‌ها و نوع سقف، مقدار دقیق آرماتور مورد نیاز را مشخص می‌ کنند. در نتیجه، توجه به این موضوع که چه مقدار میلگرد باید در هر متر مربع استفاده شود، شرط اساسی برای رسیدن به سازه ‌ای مطمئن، اقتصادی و بادوام است.

میزان میلگرد مصرفی در هر متر مربع ساختمان

در سازه‌ های بتنی  تعیین میزان میلگرد مصرفی به ازای هر متر مربع یکی از اصلی‌ ترین مراحل طراحی و برآورد اجرایی به شمار می‌ رود. این مقدار به ‌طور مستقیم بر ایمنی سازه، رفتار آن در برابر بارهای ثقلی و جانبی  و همچنین هزینه نهایی پروژه اثر می‌ گذارد.

به گفته آهن جم : مقدار میلگرد مورد نیاز در ساختمان به موارد زیادی بستگی دارد.ما در این مقاله مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمان اسکلت بتنی را بررسی کردیم .علاوه بر آن تعداد طبقات ،محل احداث سازه و میزان زلزله خیز بودن آن و سایر شرایط بر مقدار مصالح تاثیر گذارند .اما به طور کلی در ساختمان های اسکلت بتنی با شرایط معمولی مقدار میلگرد مصرفی در هر متر مربع حدود ۴۰ تا ۵۵ کیلو گرم برای هر متر مربع زیر بنا می باشد.

 در پروژه‌ های مسکونی معمولی، مقدار مصرف آرماتور معمولاً در بازه ۴۰ تا ۶۰ کیلوگرم بر متر مربع قرار می ‌گیرد، هرچند در سازه‌ هایی که دارای طراحی لرزه‌ ای سخت ‌گیرانه ‌تر هستند یا از سیستم‌ های مقاوم نظیر قاب خمشی ویژه بهره می ‌برند، این مقدار می ‌تواند از ۶۰ تا ۷۰ کیلوگرم یا حتی بیشتر نیز برسد. این اعداد، بر اساس داده‌ های مهندسی و نتایج پروژه ‌های اجرای واقعی ارائه می ‌شوند.

یکی از شیوه ‌های دقیق ‌تر برای محاسبه مقدار میلگرد، استفاده از نسبت آرماتور به حجم بتن است. در بسیاری از پروژه‌ های معمولی، برای هر متر مکعب بتن حدود ۸۵ کیلوگرم میلگرد نیاز است. با محاسبه ضخامت و حجم دال یا سایر اجزای سازه، می‌ توان وزن میلگرد لازم را به ‌صورت دقیق ‌تری برای هر متر مربع به دست آورد.

مقدار میلگرد مصرفی میلگرد در بخش ‌های مختلف ساختمان

در بخش ‌های مختلف یک ساختمان بتنی، مقدار میلگرد مصرفی بسته به نقش سازه‌ای هر عضو تفاوت قابل ‌توجهی دارد. ستون‌ ها به ‌دلیل تحمل بارهای محوری سنگین و لنگر های خمشی، معمولاً بیشترین میزان آرماتور را دریافت می ‌کنند و به‌ طور معمول از مقدار بالاتری نسبت به سایر اجزا برخوردارند.

تیرها نیز به‌ عنوان عناصر اصلی انتقال بار خمشی، به آرماتور طولی و عرضی بیشتری نیاز دارند تا بتوانند در برابر نیروهای برشی و خمشی مقاومت کافی ایجاد کنند. این تفاوت در میزان آرماتور گذاری بیانگر اهمیت عملکرد هریک از اعضا در حفظ پایداری و یکپارچگی سازه است.

در فونداسیون یا پی ساختمان، مقدار میلگرد مصرفی نسبت به تیر و ستون بیشتر است زیرا وظیفه انتقال بار کل سازه به زمین را بر عهده دارد.

در دال ‌ها به ‌ویژه دال ‌های تخت، دوطرفه یا سقف‌ های یکپارچه نیز مصرف میلگرد به دلیل نیاز به پخش یکنواخت بار و مقابله با نیروهای کششی افزایش می‌ یابد. این موضوع سبب می ‌شود که دال‌ ها در بسیاری از پروژه‌ ها مقدار قابل ‌توجهی آرماتور در واحد حجم یا سطح مصرف کنند.

به طور کلی، هر عضو سازه ‌ای بسته به نوع بار گذاری، ضخامت بتن، کاربری ساختمان و نحوه طراحی، مقدار متفاوتی از میلگرد را نیاز دارد.

جدول میزان مصرف میلگرد در اجزای سازه ‌ای

روش ‌های محاسبه دقیق میلگرد برای متره و برآورد

در فرآیند متره و برآورد سازه‌ های بتنی، استفاده از روش‌ های دقیق محاسبه میلگرد اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا کوچک‌ ترین خطا در برآورد می ‌تواند بر هزینه نهایی پروژه و برنامه ‌ریزی تأمین مصالح تأثیر بگذارد.

 یکی از مطمئن ‌ترین و استاندارد ترین روش ‌ها، تهیه فهرست خم و برش میلگرد (Bar Bending Schedule – BBS) است. در این روش، تمامی میلگرد های به ‌کار رفته طبق نقشه‌ های اجرایی شامل قطر، شکل خم، طول هر قطعه، تعداد و وزن واحد طول به‌ صورت منظم ثبت می‌ شوند.

این شیوه به دلیل آنکه تمام جزئیات اجرایی مانند هم ‌پوشانی ‌ها (اورلب)، طول خم ‌ها و ضایعات احتمالی را در نظر می ‌گیرد، یکی از دقیق ‌ترین روش ‌های محاسبه شناخته می ‌شود و در پروژه‌ های بزرگ نیز به‌ عنوان مرجع اصلی استفاده می‌ گردد.

روش دیگری که برای محاسبه آرماتور رایج است، محاسبه وزن بر اساس طول کل میلگرد است. در این روش ابتدا طول واقعی هر میلگرد با احتساب خم ‌ها و قلاب ‌ها مشخص می ‌شود، سپس تعداد کل میلگرد ها محاسبه و در وزن واحد طول ضرب می ‌گردد تا وزن نهایی آرماتور به ‌دست آید.

 وزن واحد طول نیز معمولاً بر اساس فرمول‌ های استاندارد مرتبط با قطر میلگرد محاسبه می ‌شود. این روش به‌ ویژه زمانی کاربرد دارد که نیاز به برآورد سریع و دقیق وزن آرماتور در بخش ‌های مختلف سازه باشد.

مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمان های مختلف

در طراحی و اجرای ساختمان ‌های بتنی، میلگرد نقش حیاتی در تأمین مقاومت کششی و ایمنی سازه دارد. بتن به ‌تنهایی مقاومت بالایی در برابر فشار دارد اما در برابر نیروهای کششی و خمشی ضعیف است؛ به همین دلیل، استفاده صحیح از میلگرد در تمامی اجزای سازه، از فونداسیون تا سقف، الزامی است. برآورد دقیق مقدار میلگرد نه تنها موجب صرفه‌ جویی در هزینه و مصالح می ‌شود، بلکه از ایجاد آسیب ‌ها و ترک‌ های ناشی از بار گذاری یا نشست‌ های سازه ‌ای جلوگیری می‌ کند.

 مقدار میلگرد مصرفی بسته به نوع ساختمان، تعداد طبقات، بار گذاری و دهانه‌ ها متفاوت است و هر پروژه نیازمند محاسبه جداگانه بر اساس استانداردهای بین ‌المللی و آیین ‌نامه‌ های طراحی است. در ادامه همراه ما باشید تا با مقدار مورد نیاز میلگرد انواع ساختمان آشنا شوید :

مقدار میلگرد مورد نیاز ساختمان 1 طبقه

در ساختمان‌ های یک طبقه، میلگرد نقش حیاتی در تأمین مقاومت کششی بتن و جلوگیری از ترک‌ های سازه ‌ای دارد. بار گذاری سبک ‌تر نسبت به ساختمان ‌های چند طبقه باعث می‌ شود که مصرف میلگرد معمولاً کمتر باشد  به‌ طور میانگین 40 تا 50 کیلوگرم میلگرد در هر متر مربع زیر بنا برای ساختمان‌ های مسکونی گزارش شده است.

در اجزای مختلف مانند فونداسیون، ستون‌ ها، تیرها و دال سقف، مقدار میلگرد متفاوت است. برای مثال، دال‌ های تخت بین ۹۵ تا ۱۳۵ کیلوگرم در متر مکعب بتن میلگرد نیاز دارند، در حالی که تیرها و ستون‌ ها برای تحمل بار خمشی، کمی آرماتور بیشتری می ‌طلبند.

این مقادیر به ‌عنوان راهنمای تقریبی برای متره و برآورد استفاده می ‌شوند، اما طراحی نهایی باید بر اساس نقشه‌ ها، بار گذاری واقعی و الزامات آیین‌ نامه‌ ای انجام شود تا ایمنی و مصرف بهینه مصالح تضمین شود.

مقدار میلگرد مورد نیاز ساختمان 2 طبقه

در ساختمان ‌های دو طبقه، بار وارده بر ستون ‌ها و فونداسیون بیشتر از ساختمان‌ های یک ‌طبقه است و بنابراین نیاز به میلگرد افزایش می‌ یابد. برای ستون‌ ها معمولاً بین ۲۰۰ تا ۴۵۰ کیلوگرم در هر متر مکعب بتن و برای تیرها بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم در هر متر مکعب توصیه می‌ شود.

در فونداسیون، مقدار میلگرد حدود ۹۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم در متر مکعب بتن است تا بار ساختمان به زمین منتقل شود و ترک ‌های ناشی از فشار کنترل گردد. دال طبقات بسته به نوع، معمولاً بین ۷۵ تا ۱۳۵ کیلوگرم در متر مکعب بتن نیاز دارد.

مقدار میلگرد مورد نیاز ساختمان 3 طبقه

در ساختمان ‌های سه طبقه، بار وارده بر ستون‌ ها، تیرها و فونداسیون بیشتر است و نیاز به میلگرد افزایش می ‌یابد.

طبق نظر ahanjam.com :

در ساختمان های ۳ طبقه از میگرد های سایز ۱۴ ،۱۶،۱۸،۲۰ استفاده می شود. و نوع قاب خمشی آن در مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمان ۳ طبقه تاثیر گذار است .معمولاً در طبقات پایینی و فونداسیون از میلگردهای قوی تر استفاده می شود .تقریباً مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمان سه طبقه حدود ۴۵ تا ۵۰ کیلو گرم برای هر متر مربع زیر بنا می باشد.

مقدار میلگرد مورد نیاز ساختمان 4 طبقه

در ساختمان‌ های چهار طبقه، بار وارده بر ستون‌ ها، تیرها و فونداسیون بیشتر است و نیاز به میلگرد افزایش می‌ یابد. برای ستون ‌ها معمولاً ۲۰۰ تا ۴۵۰ کیلوگرم در هر متر مکعب بتن و برای تیرها ۲۵۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم در متر مکعب توصیه می ‌شود .

در فونداسیون، مقدار میلگرد حدود ۹۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم در متر مکعب بتن است تا بار کل ساختمان به زمین منتقل شود و دال‌ های سقف بسته به نوع، بین ۷۵ تا ۱۳۵ کیلوگرم در متر مکعب بتن نیاز دارند.

مقدار میلگرد مورد نیاز در انواع اسکلت ساختمانی

در اجرای هر نوع اسکلت ساختمانی چه بتنی، چه فلزی و چه سیستم‌ های ترکیبی مقدار میلگرد مصرفی یکی از مهم ‌ترین شاخص‌ هایی است که بر پایداری سازه، هزینه نهایی و کیفیت اجرای پروژه تأثیر مستقیم دارد. هر سیستم سازه‌ ای بسته به نحوه انتقال بار، نوع اتصالات، شرایط لرزه ‌ای منطقه و جزئیات طراحی، به میزان متفاوتی از آرماتور نیاز دارد.

 برای مثال، اسکلت بتنی معمولاً به حجم قابل‌ توجهی میلگرد برای تقویت دال‌ ها، تیرها، ستون‌ ها و فونداسیون نیازمند است، در حالی که در اسکلت فلزی، مقدار میلگرد مصرفی بیشتر به اجزای بتنی جانبی مانند فونداسیون و دیوارهای برشی محدود می ‌شود.

شناخت دقیق میزان میلگرد لازم در هر نوع اسکلت، علاوه بر کمک به برآورد هزینه ‌های پروژه، سبب می‌ شود فرآیند تأمین مصالح، برنامه ‌ریزی اجرا و کنترل کیفیت با دقت بیشتری صورت گیرد.

مقدار میلگرد مصرفی در سازه هایی با اسکلت فلزی

در سازه ‌های با اسکلت فلزی، میلگرد عمدتاً در بخش ‌های بتنی جانبی مانند فونداسیون، دیوارهای پرکننده و دال‌ های کامپوزیت استفاده می‌ شود تا مقاومت کششی و برشی لازم فراهم شود. اگرچه اسکلت فولادی بار اصلی را تحمل می‌ کند، بتن مسلح در فونداسیون و دیوارها نقش حیاتی در پایداری و توزیع بار دارد.

مقادیر متوسط میلگرد در فونداسیون ترکیبی فولادی–بتنی معمولاً بین ۹۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم در هر متر مکعب بتن است. در دال ‌های سقفی کامپوزیت نیز میلگرد مصرفی کمتر از دال‌ های تمام بتنی است، اما همچنان برای مقاومت کششی و توزیع بار ضروری است.

به طور کلی، در اسکلت فلزی، آرماتور مصرفی نسبت به سازه‌ های بتنی کمتر است، اما با برنامه‌ ریزی دقیق و رعایت استانداردها، عملکرد سازه و ایمنی تامین می ‌شود.

میلگرد  مورد نیاز انواع سقف 

در سقف‌ های بتنی، میزان میلگرد مصرفی به نوع دال، ضخامت بتن، طول دهانه و بار گذاری سقف بستگی دارد. در دال ‌های تخت  (Plate Slab)، معمولاً بین ۹۵ تا ۱۳۵ کیلوگرم میلگرد در هر متر مکعب بتن استفاده می ‌شود تا مقاومت کششی سطحی تأمین و ترک‌ های ناشی از خمش کنترل شود. در دال‌ های یک ‌جهته (One‑Way Slab) نیز مقدار میلگرد معمولاً ۷۵ تا ۱۲۵ کیلوگرم در متر مکعب بتن است که برای تحمل بارهای خمشی کافی می‌ باشد

.

در سیستم تیرچه ‌بلوک، بخش عمده میلگرد در تیرچه ‌ها مصرف می ‌شود تا ظرفیت خمشی لازم ایجاد شود و میلگرد های توزیع و حرارتی در بتن رویه، برای کنترل ترک و توزیع یکنواخت بار مورد استفاده قرار می ‌گیرند.

 مصرف متوسط میلگرد در این نوع سقف‌ها معمولاً ۵ تا ۷ کیلوگرم به ازای هر متر مربع گزارش شده است، اما این مقدار می ‌تواند با افزایش دهانه تیرچه، ضخامت بلوک پرکننده یا بتن رویه، بیشتر شود.

همچنین  برای کاهش ترک ‌های ناشی از جمع ‌شدگی و تغییرات دمایی، استفاده از میلگرد حرارتی توصیه می ‌شود که به ‌طور معمول ۳ تا ۵ کیلوگرم در هر متر مربع سقف اضافه می ‌شود. ترکیب این میلگرد ها با میلگرد اصلی و توزیع، موجب ایجاد سقفی مقاوم، پایدار و با دوام طولانی‌ مدت می ‌شود.

سخن پایانی

میلگرد نقش حیاتی در مقاومت کششی و پایداری سازه دارد و بدون آن، بتن به ‌تنهایی در برابر نیروهای خمشی و کششی عملکرد مناسبی ندارد. میزان مصرف میلگرد بسته به نوع ساختمان، تعداد طبقات و نوع اسکلت متفاوت است، در ساختمان‌ های یک طبقه، مصرف متوسط ۸۰ تا ۹۰ کیلوگرم بر متر مکعب بتن است و با افزایش تعداد طبقات، این مقدار برای ستون‌ ها و تیرها تا ۴۵۰ و ۳۵۰ کیلوگرم بر متر مکعب افزایش می ‌یابد.

در دال‌ ها و سقف‌ ها، مصرف میلگرد بین ۷۵ تا ۱۳۵ کیلوگرم بر متر مکعب بتن متغیر است و در فونداسیون حدود ۹۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم نیاز است.

در سازه‌ های با اسکلت بتنی، ستون ‌ها بیشترین نیاز به آرماتور دارند، تیرها برای تحمل لنگر خمشی و برشی آرماتور بیشتری می‌ طلبند و دال ‌ها برای پخش یکنواخت بار و کنترل ترک‌ ها اهمیت دارند. در اسکلت‌های فلزی، میلگرد عمدتاً در فونداسیون و دال‌ های کامپوزیت استفاده می‌ شود و مصرف آن نسبت به سازه ‌های تمام بتنی کمتر است.

برای سقف‌ ها، نوع دال و ضخامت بتن تعیین‌ کننده میزان میلگرد است، در دال‌ های تخت ۹۵ تا ۱۳۵ کیلوگرم و در دال‌ های یک‌ جهته ۷۵ تا ۱۲۵ کیلوگرم در متر مکعب مصرف می ‌شود. همچنین میلگرد های حرارتی برای کنترل ترک‌ های ناشی از جمع ‌شدگی و تغییرات دما به میزان ۳ تا ۵ کیلوگرم در متر مربع اضافه می ‌شوند.

به طور کلی، تعیین دقیق میزان میلگرد باید براساس نقشه‌ های اجرایی، بار گذاری واقعی، ضخامت و نوع اعضای سازه انجام شود تا هم ایمنی و دوام سازه تضمین شود و هم مصرف مصالح بهینه گردد. این مقادیر می‌ توانند به‌ عنوان راهنمای تقریبی برای متره، برآورد و برنامه‌ ریزی پروژه مورد استفاده قرار گیرند.

منبع  :  وبسایت آهن جم سپاهان