به مناسبت روز ملی ثبت احوال؛
از صدور سجل کاغذی تا ثبت هویت دیجیتال سیر ثبت وقایع حیاتی در ایران
هم ماشین: سازمان ثبت احوال کشور که بالاتر از یک قرن متولی ثبت وقایع حیاتی و هویت ایرانیان بوده، امروز از صدور شناسنامه های کاغذی به سوی استقرار نظام هویت دیجیتال حرکت کرده است؛ مسیری 107 ساله که از ثبت دستی تولد و وفات شروع شد و الان با کد ملی، کارت هوشمند و سامانه های الکترونیکی، به یکی از زیرساخت های اصلی حکمرانی و مدیریت جمعیت در کشور تبدیل گشته است.
به گزارش هم ماشین به نقل از ایسنا، ایده ایجاد نهادی مختص آمار و ثبت احوال، با عنوان احصائیه و سجل احوال مملکتی، به اواخر دوره قاجاریه باز می گردد؛ از ابتدا این نهاد متولی ثبت رویدادهای حیاتی، صدور مدارک هویتی و تولید آمارهای جمعیتی کشور بوده است. سوم دی ماه ۱۲۹۷ هجری شمسی، روز صدور نخستین شناسنامه در کشور به نام روز ملی ثبت احوال در تقویم رسمی کشور ثبت شده است و این روز مجالی برای مرور تاریخ این سازمان است.
سندی که احوال چهارگانه در آن ثبت می شد را سِجِل نامیدند؛ البته توده مردم کم سواد آن دوران به اشتباه این سند را سه جلد می گفتند در صورتیکه یک جلد بیشتر نداشت. بعدها سِجِل را شناسنامه نام نهادند ولی هنوز بعضی کهنسالان از سه جلد یا سِجِل یا سجیل در گفتار خود به جای شناسنامه استفاده می نمایند. از نکات جالب توجه این که با ملاحظه شناسنامه های ابتدایی مشاهده می شود نقش مهرهای مختلفی بر روی آنها زده شده است (مهر قند و شکر، جیره بندی، سرشماری و... ) که وضعیت اقتصادی و اجتماعی آن زمان را هم تا اندازه ای برای ما روشن می کند.
هاشم کارگر رئیس سازمان ثبت احوال کشور در گفت و گو با ایسنا با اشاره به تاریخچه ثبت وقایع در ایران، اظهار می کند: ایرانی ها از پیشگامان ثبت رویدادها در جهان بوده اند. الواح هخامنشی و مدارک باقیمانده از نظام های ثبت و ضبط دیوانی در اعصار مختلف، گویای این امر است. صدور مدارک هویتی، اما یکی از قدمهای مهم در ایجاد دولت مدرن در کشور بود. از سال ۱۳۰۴ که ثبت احوال در کشور فراگیر شد، با انجام عملیات میدانی بسیار گسترده در کشوری که بیشتر جمعیت آن ساکن در روستاها یا طوایف کوچ نشین بودند، ضمن اختصاص نام خانوادگی و صدور مدارک هویتی، تلاش شد تا رویدادهای حیاتی، در کوتاه ترین زمان از وقوع، در دفاتر ثبت کل وقایع به ثبت برسد.
وی ادامه می دهد: ایده تحول نظام ثبت احوال از دهه ۳۰ شمسی و خصوصاً پس از انجام دو سرشماری دشوار ۱۳۱۸ و ۱۳۳۵ توسط مأموران اداره کل آمار و ثبت احوال آن زمان، شکل گرفت. مطالعات تطبیقی مختلف و استفاده از ظرفیتهای نوین خصوصاً کامپیوتر ها، طرح اصلاح اساسی سیستم ثبت احوال را از ابتدای دهه ۵۰ شمسی جزو اولویت های ملی قرار داد. در شهریور ۱۳۶۴، این طرح به تصویب هیات دولت رسید و ضمن تأمین امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مورد نیاز، با اجرای این طرح، از آغاز ۱۳۶۸ به تمامی افراد ایرانی کد ملی، به عنوان شناسه یکتای فردی اختصاص یافت و در عمل نظام مدیریت هویت در کشور، سامانی تازه یافت و جمهوری اسلامی ایران، به عنوان کشوری پیشگام در میان کشورهای درحال توسعه، موفق به تشکیل پایگاه اطلاعات جمعیت کشور در سال ۱۳۷۰ شد.
رئیس سازمان ثبت احوال کشور اضافه می کند: نظام های ثبت مدنی، ثبت جمعیت، مدیریت هویت و آمار حیاتی، به عنوان چهار نظام تشکیل دهنده سازمان ثبت احوال کشور، در طول این سالیان، سیر تحول و رشد خودرا طی کرده اند. نظام ثبت مدنی از رویکرد سند/مدرک محور، به ثبت مدنی شناسه/سرویس محور گذار کرده و امروزه میتوان ثبت مدنی الکترونیکی را با عنایت به ایجاد سهیم به عنوان درگاه عرضه خدمات هویتی، محقق شده دانست.
کارگر با اشاره به نظام ثبت جمعیت می گوید: در نظام ثبت جمعیت، علاوه بر تلاشهای گسترده برای ایجاد زمینه های ثبت حرکات زمانی جمعیت(نظیر ولادت و مرگ) ثبت حرکات مکانی جمعیت(مهاجرت) هم به عنوان یک اولویت تعقیب شده و امروزه کشور در آستانه ایجاد GIS جمعیتی به عنوان کامل ترین نظام ثبت جمعیتی در جهان است. در نظام مدیریت هویت، سرویسهای مختلف احراز و تأیید هویت فرد، خانواده و خانوار، حکمرانی فضای مجازی را برای نظام ممکن کرده است. نظام آمارهای حیاتی هم از حیث تولید، انتشار و ابزارهای مورد استفاده، از بالاترین استانداردها برخوردارست.
وی خاطرنشان می کند: اگر تصویر اداره آمار و ثبت احوال برای ایرانی ها اوایل قرن گذشته، مردانی دفتر به دست بود که راه های دوری را برای شناسایی ایرانی ها و ثبت رویدادهای آنان و صدور شناسنامه طی می کردند، تصور ایرانی ها ابتدای قرن حاضر از ثبت احوال، کد ملی است که با کارت هوشمند و سرویس ها در خدمات فیزیکی و خدمات فضای مجازی، امکان احراز و تأیید هویت افراد را فراهم می آورد و سازمانی که در مرکز رصد جمعیت خود چشم اندازی از تحولات جمعیتی را به مردم و تصمیم گیران عرضه می کند.
رئیس سازمان ثبت احوال کشور با تکیه بر حرکت این سازمان بسمت هوشمند سازی به نمونه اقدامات شاخص این سازمان اشاره نمود و می افزاید: توسعه سرویس هدا (درگاه هویت دیجیتالی ایرانیان)، ایجاد درگاه هویت یکتای ملی ایرانی ها «سامانه سهیم»، ایجاد پایگاه اطلاعات خانواده (سببی و نسبی) و مدیریت اطلاعات خانواده در کنار هویت اشخاص، ایجاد پایگاه اطلاعات خانوار، ایجاد پایگاه داده اطلاعات مکانی GIS جمعیتی بمنظور انجام تحلیل های جمعیتی و مدیریت نشانی همچون اقدامات سازمان ثبت احوال در این مورد است.
وی افزود: همینطور راه اندازی مرکز رصد جمعیت کشور در ستاد و استانها، ایجاد اداره کل امنیت فناوری اطلاعات و فضای مجازی، ایجاد سامانه پردازش چهره، ایجاد سامانه تعاملی نام، صدور کارت هوشمند ملی برای ایرانی ها خارج از کشور، الکترونیکی کردن گواهی های ولادت، صدور هوشمند شناسنامه نوزاد؛ نقطه عطف خدمات هویتی بود و صدور هوشمند گواهی الکترونیک وفات، صدور هوشمند گواهی وضعیت تأهل، راه اندازی سامانه مقررات و ضوابط اجرائی و افتتاح مرکز مدیریت ارتباط با شهروندان(۱۵۱۰) هم از دیگر اقدامات سازمان در این راستاست.
به طور خلاصه، سندی که احوال چهارگانه در آن ثبت می شد را سِجِل نامیدند؛ البته توده مردم کم سواد آن دوران به اشتباه این سند را سه جلد می گفتند در صورتی که یک جلد بیشتر نداشت. رئیس سازمان ثبت احوال کشور با تاکید بر حرکت این سازمان بسمت هوشمند سازی به نمونه اقدامات شاخص این سازمان اشاره نمود و می افزاید: توسعه سرویس هدا (درگاه هویت دیجیتالی ایرانیان)، ایجاد درگاه هویت یکتای ملی ایرانیها سامانه سهیم، ایجاد پایگاه اطلاعات خانواده (سببی و نسبی) و مدیریت اطلاعات خانواده در کنار هویت اشخاص، ایجاد پایگاه اطلاعات خانوار، ایجاد پایگاه داده اطلاعات مکانی GIS جمعیتی بمنظور انجام تحلیل های جمعیتی و مدیریت نشانی همچون اقدامات سازمان ثبت احوال در این مورد است. وی ادامه داد: همچنین راه اندازی مرکز رصد جمعیت کشور در ستاد و استانها، ایجاد اداره کل امنیت فناوری اطلاعات و فضای مجازی، ایجاد سامانه پردازش چهره، ایجاد سامانه تعاملی نام، صدور کارت هوشمند ملی برای ایرانیها خارج از کشور، الکترونیکی کردن گواهی های ولادت، صدور هوشمند شناسنامه نوزاد؛ نقطه عطف خدمات هویتی بود و صدور هوشمند گواهی الکترونیک وفات، صدور هوشمند گواهی وضعیت تأهل، راه اندازی سامانه مقررات و ضوابط اجرائی و افتتاح مرکز مدیریت ارتباط با شهروندان(۱۵۱۰) هم از دیگر اقدامات سازمان در این راستاست.
منبع: hammashin.com
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان هم ماشین در مورد مطلب