هشدار كلانتری نسبت به تبعات بحران آب برای كشور
به گزارش هم ماشین معاون رئیس جمهوری با تاکید بر ضرورت اصلاح سیاست های کلان کشور اشاره کرد: متخصصان کشور بابت سکوت خود برابر تاریخ باید پاسخگو باشند.
به گزارش هم ماشین به نقل از ایسنا عیسی کلانتری در وبینار علمی - تخصصی با مبحث «استراتژی های ملی و بین المللی برای مقابله با پدیده های زیست محیطی خشکسالی و گرد و غبار» که امروز برگزار شد، اظهار داشت: برخی سیاستمداران کشور به توسعه پایدار اعتقاد ندارند. به علل سیاسی تمرکز به تولید داخل به هر قیمتی و استفاده منابع در کشاورزی است. سالانه ۲۰ میلیارد متر مکعب از منابع طبیعی و آب های زیرزمینی اضافه برداشت صورت می گیرد. منابع آب غارت می شود. با این روند ۲۰ سال دیگر و در سال ۱۴۲۰ اطراف زاگرس دیگر اثری از کشاورزی نخواهد بود چون منابع آب را غارت می نماییم.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: این سرزمین ۷۰۰۰ سال سابقه زیستن دارد. نسل حاضر می خواهد با ابزاری که به دست آورده همه منابع را غارت کند. تکنولوژی وارد شده شدت تخریب را به شدت افزایش داده است.
کلانتری در سخنرانی خود با انتقاد نسبت به سکوت متخصصان کشور درباره بحران آب و بااشاره به این که جنگ آب بین برخی استان ها شروع شده است و به روستاها می رسد اظهار داشت: طبیعت ایران قربانی سیاست های کلان کشور شده است و الان به تجاوز این نسل پاسخ می دهد.
وی خاطرنشان کرد: حدودا تا اوایل دهه ۶۰ نابسامانی های طبیعی کمتری داشتیم. با عنایت به افزایش جمعیت و سیاست های کلان کشور و با درنظر گرفتن این که ناپایداری در توسعه در کشور یک رسم بود و هم اکنون هم هست، تجاوز به طبیعت و آب و خاک و محروم کردن طبیعت از منابع خودش سبب شد که کشور به این روز بیفتد و گرد و غبار، خشکسالی و فرسایش آنرا می بینیم.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: زمانی که توسعه پایدار در اوایل دهه ۷۰ و در سال ۱۹۷۰ میلادی در دنیا شروع شد، ما تا سالهای ۱۳۸۰ توسعه پایدار را بعنوان سوغات غرب می شناختیم و به منابع آب و خاک، منابع آب های سطحی و آب های زیر زمینی، مراتع و بیابان ها تجاوز شد.
۱۰۰ برابر شدن بیلان منفی آب
کلانتری ضمن اشاره به پروژه هایی که در دهه ۶۰ شروع شد و مراتع شخم زده و گمان می شد که همه نیازهای مردم را در داخل کشور به هر قیمتی باید تهیه نماییم، اظهار داشت: ما در سال ۱۳۶۰، کلا ۲۰۰ میلیون متر مکعب در سال بیلان منفی داشتیم اما این رقم به ۲۰ میلیارد مترمکعب رسیده است یعنی ۱۰۰ برابر شده است.
معاون رئیس جمهوری ضمن اشاره به دست اندازی به آب های فسیلی و کشاندن آن به سطح زمین، استفاده از این آب برای تولید، استفاده غیر علمی از آب های سطحی، بی توجهی به حق آبه های زیست محیطی، سدسازی های غیرپایدار و توجه نکردن به حق طبیعت اظهارکرد: بر اساس توافق ریو در سال ۱۹۹۲ که در سال ۱۹۹۷ سازمان ملل متحد آنرا تایید نمود، کشورها حق دارند تنها از ۴۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر استفاده کنند اما سال هاست که ما بیشتر از ۱۰۰ درصد ظرفیت آب های تجدیدپذیر استفاده می نماییم.
به گفته وی، طبیعت ایران قربانی سیاست های کلان کشور شده است. سیاست های کلان هم به دستگاههای اجرایی ابلاغ گردید و دستگاههای اجرایی گاه، خود پیش قراول این امر هستند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه افزایش جمعیت چیز خیلی خوبی است به شرطی که عوامل افزایش جمعیت به طبیعت کشور تحمیل نشود و نیاز غذایی و توسعه جمعیت با درنظرگرفتن محدودیت منابع پیگیری شود، اظهارکرد: در فروردین ماه سال ۱۳۶۱ که مهندس موسوی که آن هنگام نخست وزیر بود دستور دادند که من در برنامه ریزی اول پنج ساله آن زمان که اجرایی نشد، بعنوان نماینده ایشان حضور داشته باشم. به یاد دارم که بین منابع طبیعی و کارشناسان سازمان دامپروری درگیری شد. در آن زمان صحبت از این بود که تعداد دام در کل کشور به ۶۵ میلیون واحد می رسد. کارشناسان سازمان جنگلها معترض بودند چونکه معتقد بودند تحمیل این میزان دام به مراتع سبب از بین رفتن پوشش گیاهی می شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، کلانتری اضافه کرد: امروزه ۶۵ میلیون واحد دامی به ۱۲۰ میلیون واحد دامی در کشور رسیده است. سالیانه بیشتر از ۲۰ میلیارد متر مکعب اضافه برداشت از منابع آب های زیرزمینی داریم. امروز منشاء بخش عمده ای از گرد و غبار، داخلی است؛ گرد و غباری که در استان کرمان در حوزه جازموریان بود، گرد و غبارهایی که در استان فارس است و بخش عمده ای از گرد و غبارهایی که در استان خوزستان بود با استفاده از منابع صندوق توسعه محیط زیست با تخصیص ۳۷۰ میلیون مهار گشت.
وی با تکیه بر این که طبیعت به عملکرد ما پاسخ می دهد، به تأثیر سیاست های ناپایداری که بخش های کشاورزی به منابع طبیعی تحمیل کرده است، اشاره نمود و اظهار داشت: جازموریان را پیش از ساخت سد جیرفت و بعد از آندرنظر بگیرید. ما فکر کردیم آبی که به سمت جازموریان بعنوان حق آبه زیست محیطی می رود را باید صرف کشاورزی بکنیم. آب را مهار کردیم، کشاورزی را توسعه دادیم و جازموریان را خشک کردیم.
معاون رئیس جمهوری خاطرنشان کرد: در هر هکتار از فرسایش، یک درصد زیر ۱۰ میکرون و ۱۰ درصد آنها زیر ۱۰۰ میکرون است. وقتی از صحرای گبی در چین غبار کمتر از ۱۰ میکرون بلند می شود، از اقیانوس آرام عبور می کند و به آمریکا می رسد. ما باید به سیاستگذاران و تصمیم گیرندگان فشار بیاوریم که طبیعت را حفظ نماییم.
کلانتری تصریح کرد: خودکفایی خیلی خوب است اما خودکفایی که ریشه کن نباشد. ما از کیسه نسل های آینده داریم تولید انجام می دهیم. منابع آنها در همه جای کشور، در جیرفت، در کرمان و... غارت می شود. ۴۰ سال پیش در استان کرمان سطح زیر کشت باغات پسته ۳۵ تا ۴۰ هزار هکتار بود و امروز افتخار می نماییم که میزان آن به ۲۰۰ هزار هکتار رسیده است. چگونه؟ آب های زیرزمینی را به سطح زمین آوردیم و تبخیر کردیم. به علت سیاست های غلط، منابع کشور از دست می رود. فشار بر منابع طبیعی بیش از حد است.
وی ضمن اشاره به این که با امکاناتی چون قرق نمی توان منابع را حفظ کرد، اظهار داشت: در سال ۱۳۵۲ برای جمعیت ۳۵ میلیون نفری گفته بودند که برای رشد پایدار نمی توانید همزمان در کشور در حوزه پروتئین و غلات به خودکفایی برسید. امروز طبیعت با فشاری که تصمیم سازان کشور تحمیل می کنند، مواجه می باشد.
کلانتری در بخش دیگری از صحبت های خود اظهار نمود: حدود ۷۰ سال پیش همه مردم شمال کشور جمع می شدند، درختان افتاده جنگل های شمال را نمی توانستند خارج کند. وقتی تکنولوژی وارد شد، سرعت تخریب به شدت افزایش پیدا کرد و کشور به این روز افتاد. اگر همه مردم ایران مقنی بودند ۱۰۰ سال پیش نمی توانستند آب هایی که باید از زمین خارج می شد را استخراج کنند اما با ورود تکنولوژی، تا عمق ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر حفر کردند و منابع آب را تخلیه کردند.
توسعه جنگ آب از استان ها به روستاها
وی تصریح کرد: ۲۰ تا ۲۵ سال قبل از استان فارس، دو میلیون تن خرید گندم صورت می گرفت اما سال جاری ۵۰۰ هزار تن گندم هم ندارد چون آب های زیرزمینی و کارستی به اتمام رسید. جنگ آب بین استان های اصفهان، چهار محال بختیاری، یزد، خوزستان و لرستان آغاز شد و این جنگ از استان به استان در حال رسیدن به روستا به روستا است.
وزارت نیرو حق آبه دریاچه ارومیه را به نام نیاز کشاورزی نمی دهد
رییس سازمان حفاظت محیط زیست علت ایجاد شرایط کنونی و جنگ آب را عدم باور سیاستمداران و تصمیم سازان به توسعه پایدار دانست و اظهار داشت: با وزارت نیرو به تفاهم رسیدیم که برای تالاب ها حق آبه تعیین شود. حق آبه را زمانی می دهند که سدهایشان پر و سرریز شده باشد. قانون گفته است که اهمیت حق آبه محیط زیست به اندازه حق آبه کشاورزی است. همین دریاچه ارومیه را که دولت آقای روحانی توانسته احیا کند، ببینید. در همین دولت، حق آبه دریاچه ارومیه را در شرایطی که بارش ها در سال آبی جاری در آن حوضه ۱۲ درصد کاهش داشته است، ۷۵ درصد کاهش دادند یعنی باور ندارند.
کلانتری خاطرنشان کرد: هزاران میلیارد تومان خرج احیای دریاچه کردیم. همین وزارت نیرویی که حق آبه دریاچه ارومیه را تعیین کرده است، می گوید به علت این که کشاورزان آب کم دارند، حق آبه دریاچه ارومیه را نمی دهم. در همین دولت اتفاق می افتد یعنی باور ندارند. وقتی توسعه پایدار در عمل قبول نداریم، ما چه کار می توانیم انجام دهیم؟ نسل بعد چه کار می تواند بکند؟ چقدر میتوان جنگل کاری کرد؟
وی افزود: برویم بگوییم برای پیشگیری از گرد و غبار پول بدهید؛ چقدر؟ عملکرد ما در مقابل تجاوز به طبیعت بسیار ناچیز است. عملکرد ما در مقابل سیاست های نادرست کلان پاسخگو نیست. انتظار نداشته باشید با رفتارهای موضعی بتوانیم جلوی تجاوز و تخریب طبیعت را بگیریم. باید در عمل سیاست پایداری توسعه را قبول نماییم.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست در واکنش به این که درحالی که خطوط انتقال آب سد صفارود درحال اجراست اما هنوز مجوز محیط زیست را دریافت نکرده است، اظهار داشت: وزارت نیرو بر مبنای قانون، مسئولیت تخصیص آب را دارد و هیچ کس دیگر هم حق دخالت ندارد اما این قانون زمانی نوشته شده است که در دنیا تازه توسعه پایدار مطرح شده بود. وزارت نیرو مانند وزارت کشاورزی است. وزارت کشاورزی می گوید در حوزه گندم، ذرت و... باید به خودکفایی برسیم. با چی؟ با تجاوز به حقوق طبیعت و برداشت آب.
کلانتری اخطار داد: باید به صورت کل و هر چه سریع تر درمورد سیاست های کلان تجدیدنظر کرد. اگر هر چه سریع تر این کار صورت نگیرد، کشور به مراتب ضررهای بزرگ تری را متحمل می شود. امروز می گویند از سرشاخه ها یک قطره آب هم نباید به جازموریان برود. در سال ۱۳۵۱ شاید بیشتر از 4۰ – 3۰ چاه آرتزین به سمت جازموریان بود که امروزه محو شده است. جازموریان محو شده است. مسئله جیرفت نیست، مسئله کشور است.
وی افزود: کارون و زاینده رود همینطور است. زمان شاه عباس وقتی شیخ بهایی تخصیص آب را برای زاینده رود نوشته بود، ۷۰۰ میلیون مترمکعب آورد سالانه آب بود. امروز زاینده رود یک میلیارد و ۸۵۰ میلیون متر مکعب آب آورد دارد و زاینده رود کماکان خشک است. گاوخونی زنده بود و هم اکنون خشک است، مانند جازموریان و بدتر از جازموریانو هر از گاهی سیلاب به جازموریان می رسد اما به گاوخونی نه. همه قانونگذاران و متخصصان باید پیگیر باشند تا سیاست های کلان اصلاح گردد.
کلانتری با انتقاد تند از سکوت متخصصان اظهارکرد: متخصصان تسلیم سیاستمداران شدند. کسی که هیدرولوژی هریررود را کاملا می فهمد، در مقابل تصمیمات بالادست خود سکوت کرده است و جرات و جسارت حرف زدن را از دست داده و می ترسد حرف تخصصی بزند. متخصصان ما در بلند مدت باید پاسخگوی سکوت خود باشند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: وقتی دولتی می آید و شعاری را بیان می کند، ما که می بینیم آن شعار اشتباه است باید عمل بکنیم؟ ما متخصصان باید پاسخگوی تاریخ باشیم. امکان دارد سیاستمداران اشتباه کنند، در اینجا نباید سکوت کرد. متخصصان باید حرف های تخصصی بزنند و روی حرف های خود بایستند تا تصمیم گیران تصمیمات درستی بگیرند.
رودخانه های ایران مردند
معاون رئیس جمهوری ضمن اشاره به این که مشکلات ما ربطی به خارج ندارد، اظهار نمود: البته تحت تأثیر قرار می گیریم مانند تأثیر گرد و غبارهایی که از جنوب غرب یا سمت هامون وارد کشور می شود اما مشکلات ما داخلی است. همه مشکلات را به خارج ربط می دهیم و به نتیجه هم نمی رسیم.
کلانتری با تاکید براینکه خود، طبیعت را تخریب کردیم و خودمان هم باید اصلاح نماییم، اظهار داشت: ۵۰۰ میلیارد مترمکعب منابع آب فسیلی داشتیم که ۳۰۰ میلیارد متر مکعب از آن شور و لب شور و ۲۰۰ میلیارد متر مکعب هم شیرین بود. این ۲۰۰ میلیارد متر مکعب را تمام کردیم. مسیر آب جاری را بستیم. دیگر آب جاری نداریم.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تکیه بر این که رودخانه های ایران مرده اند، اظهار داشت: غیر از سفید رود و رودخانه کارون که کمی نفس دارد، بقیه رودخانه ها به مقصد نمی رسند. هیچ رودخانه ای در کشور غیر از دو رودخانه مذکور، زنده نیست. انتهای رودخانه ها شامل تالاب ها محل گرد و غبار شدند.
وی اضافه کرد: مراتع که خود از بروز گرد و غبار جلوگیری می کرد، به دلیل تجاوز به مراتع خود منشا گرد و غبار شده است. ما مسئولان ۴۰ سال گذشته باید به تاریخ و در برابر تصمیماتی که در کلان گرفته شده و کشور را از نظر طبیعی ویران کرده است، پاسخگو باشیم.
به گفته معاون رئیس جمهوری سیل های دهه ۶۰، به دلیل تجاوز به جنگل ۱۰ برابر دهه ۳۰ شده بود. در بخش گرد و غبار در مرتع و تالاب ها هم همینطور. نسل ما و بخصوص نسل های بعد قربانی سیاست های کلان کشور شده است. در استفاده روزمرگی گفته می شود ۴۰ درصد آب تجدیدپذیر استفاده کن اما ۲۰ سال است که بیشتر از ۱۰۰ درصد استفاده می نماییم.
کلانتری خاطرنشان کرد: میزان آب های تجدیدپذیر در دهه ۶۰، ۱۳۲میلیارد مترمکعب بود، حالا به ۹۰ میلیارد مترمکعب رسیده است. ما از ۹۰ میلیارد متر مکعب، ۹۶ میلیارد مترمکعب برداشت می نماییم. دیگر چیزی برای طبیعت نگذاشتیم.
وی خاطرنشان کرد: هزینه گوشت را محاسبه کنید. عشایر کشور سالانه ۲۰۰ میلیون دلار تولید دارند. هزینه بازگشت خاک به مراتع صدها برابر این مقدار هست، اگر قابل دسترس باشد یعنی به باد بگویید این خاک را در جنوب کرمان دپو کن من به کوه ها برگردانم. با این شرایط منابعی نمی ماند که گرد و غبار نداشته باشیم. ما دانشگاهیان و تصمیم سازان باید با تصمیمات اشتباه کلان مبارزه نماییم و نگذاریم کشور بیشتر از این تخریب شود.
منبع: هم ماشین
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب