سیاستهای انحرافی در مدیریت بحران مسکن راه خانه دار کردن مردم چیست؟
هم ماشین: در صورتیکه 60 درصد از هزینه سبد خانوار صرف مسکن می شود و بحران مسکن یکی از اصلی ترین چالش های معیشتی خانوارهاست، سیاستهای دولت بیشتر به مدیریت موقت وضعیت تمرکز دارد.
به گزارش هم ماشین به نقل از مهر، ۳۰ فروردین ۱۴۰۳، فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، در نشست مشترک شورای برنامه ریزی و توسعه و شورای مسکن استان اصفهان اظهار کرد: «زمین هایی که آماده سازی نشده باشند را تحویل مردم نخواهیم داد؛ حتی اگر بواسطه آن مورد انتقاد قرار بگیریم.» اظهارات اخیر وزیر راه و شهرسازی درباره ی واگذاری زمین تنها بعد از آماده سازی زیرساخت ها در ظاهر نشان از دقت در اجرای پروژه ها دارد، اما در عمل، تأخیر سه ساله در شروع این پروسه بی اعتمادی مردم را عمیق تر کرده است. از طرف دیگر، تمرکز وزارتخانه بر وام های استیجاری و پشتیبانی از اجاره نشینان، بالاتر از آنکه اقدامی در راه خانه دار شدن مردم باشد، تلاشی برای مدیریت موقتی بحران به نظر می آید. در چنین شرایطی، این پرسش جدی مطرح است که آیا دولت اساساً برنامه ای برای خانه دار کردن مردم دارد یا تنها به سیاستهای مقطعی و تسکینی بسنده کرده است.
از طرف دیگر دولت با پرداخت یارانه نقدی به خانوارها ظاهراً در نظر دارد کمک معیشتی برای مردم بوجود آورد اما غافل از آنکه این سیاست کهنه با هزینه مسکن امروز در سبد خانوار فاصله بسیاری دارد. کارشناسان هشدار می دهند که چنین سیاست هایی بدون مدیریت بحران مسکن تأثیر زیادی بر بهبود وضعیت معیشت مردم نخواهد داشت. قیمت خانه در خیلی از منطقه های تهران حالا به بالای ۱۰۰ میلیون تومان در هر مترمربع رسیده و با این روند، حتی قشر متوسط جامعه هم از تامین مسکن بازمانده است.
وزارت راه و شهرسازی هنوز نتوانسته برنامه ای جامع، قابل اجرا و قابل ارزیابی برای مدیریت بازار مسکن عرضه نماید. دولت بجای تمرکز بر بحران مسکن، بازهم بر سیاست هایی مانند پرداخت یارانه نقدی یا وام استیجاری تاکید دارد که بگفته کارشناسان، تأثیری بر بهبود وضعیت معیشت مردم نخواهد داشت.
آیا وام استیجاری تنها برنامه دولت برای حل بحران مسکن است؟
همانطور که اشاره شد وزیر راه و شهرسازی گفته بود که «زمین هایی که آماده سازی نشده باشند را تحویل مردم نخواهیم داد؛ حتی اگر بواسطه آن مورد انتقاد قرار بگیریم.» با توجه به این ادعا، او به این نکته نیز اذعان کرد که «از سال ۱۴۰۰ مردم آورده های خودرا واریز کرده اند، اما آماده سازی زمین ها تنها از شش ماه گذشته شروع شده است.»
با وجود تاکید وزیر راه بر واگذاری زمین تنها بعد از آماده سازی زیرساخت ها، مردم سه سال است که آورده های خودرا پرداخت کرده اند بی آنکه پیشرفتی محسوس در پروژه ها ببینند. تأخیر وزارت راه در اجرای تعهدات، بجای بازسازی اعتماد عمومی، آنرا بالاتر از پیش فرسوده کرده است. همین طور او اشاره نموده است که بدنبال خبر سازی نیستیم! البته شایان ذکر است که شعار «اقدام بجای خبرسازی» زمانی معنا دارد که نتیجه ای قابل لمس برای مردم به همراه داشته باشد، نه فقط وعده هایی که زمان مصرفشان گذشته است.
نمایندگان مجلس نیز بارها از سیاستهای انفعالی وزارت راه در عرصه زمین انتقاد کرده اند. رحمدل بامری نماینده مجلس اظهار داشت: «احتکار زمین، چه به سبب کمبود منابع باشد، چه به بهانه نداشتن زیرساخت، در نهایت یک سیاست شکست خورده است. دولت اگر زمین دارد باید بدهد؛ اگر ندارد، باید شفاف اعلام نماید.»
صادق در همین نشست، سیاست وزارتخانه اش برای کنترل بازار اجاره را چنین تشریح کرد: «در کلان شهرها مسئله اجاره حادتر است… بسته ای برای پشتیبانی از مستأجران تدوین شده که قسمتی از آن، تسهیلات قرض الحسنه برای اقشار کم درآمد است.» اما بگفته کارشناسان این سیاست ها، بالاتر از آنکه راهکاری برای خانه دار کردن مردم باشند، به ادامه «اجاره نشینی حرفه ای» دامن می زنند و در عمل بر تأخیر در واگذاری زمین و ساخت مسکن سرپوش می گذارند.
عطا بهرامی کارشناس اقتصادی در واکنش به صحبت های وزیر مسکن، درباب وام های استیجاری اظهار داشت: «وام می دهید که مردم مستأجر بمانند؟ یعنی می خواهید اجاره داری حرفه ای راه بیندازید؟ این سیاست بر مغایر با قانون اساسی است. باید به مردم وام بدهید که خانه بخرند، نه این که سال ها مستأجر باقی بمانند.»
هزینه مسکن رفاه مردم را از بین برده است، یارانه به داد مردم نمی رسد
گزارش های رسمی مرکز آمار ایران نشان میدهد که در فروردین ماه ۱۴۰۴ تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور، ۳۸.۹ درصد بوده است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور متوسط، ۳۸.۹ درصد بیش از فروردین ماه ۱۴۰۳ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده اند. تورم عمومی ۴۰ درصد برآورد شده است. این یعنی قیمت مسکن بسیار سریع تر از دیگر کالاها بالا رفته و سهم آن در سبد هزینه خانوار به طرز نگران کننده ای رشد کرده است.
طبق گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ۵۸ درصد از خانوارهای مستأجر در دهک های پایین درآمدی، بالاتر از نیمی از درآمد ماهانه خودرا صرف اجاره می کنند. این مسئله نه فقط فشار اقتصادی را افزایش داده بلکه توان خانواده ها را برای تامین نیازهای دیگر مانند آموزش، درمان و تغذیه به شدت کاهش داده است.
یکی دیگر از راهکارهای دولت برای کمک معیشتی به مردم یارانه دادن مشکلی از معیشت مردم حل نمی کنددولت بجای تمرکز روی یارانه دادن که تنها هزینه های جاری مردم را پوشش می دهد، باید به مدیریت بحران مسکن توجه ویژه ای داشته باشد. چونکه بیشترین هزینه سبد خانوار به مسکن برمی گردد و تا آن زمان که این مشکل حل نشود، حتی یارانه ها هم نمی توانند تفاوتی در وضعیت معیشت مردم ایجاد کنند. بحران مسکن سبب شده است که رفاه مردم از میان برود و وضع مردم از گذشته وخیم تر شود.
راه حل روشن است: واگذاری زمین با برنامه ریزی منطقه ای و اولویت بندی دهک ها
کارشناسان حوزه مسکن می گویند که در وضعیت فعلی، دولت باید دارایی های غیرنقد خود – همچون زمین – را به خدمت بگیرد تا بحران را مدیریت کند. واگذاری زمین بصورت هدفمند، مشروط و اولویت دار به تعاونی ها، سازندگان و خانوارهای فاقد مسکن، می تواند یک راهکار کلیدی باشد. البته این واگذاری نباید بدون نظارت باشد و وزارت راه و شهرسازی باید یک نقشه ملی برای واگذاری زمین تدوین کند، برمبنای نیازهای منطقه ای، اقلیمی و جمعیتی.
همچنین، نهادهای نظارتی باید مانع از تبدیل باردیگر این زمین ها به کالای سوداگرانه شوند. اگر دولت نتواند بحران مسکن را بطور جدی مدیریت کند، وضعیت معیشتی مردم بازهم بحرانی خواهد بود. در این شرایط، دادن یارانه نقدی یا وام استیجاری نمی تواند مشکلات اساسی را حل کند و نیاز به سیاستهای جامع تر و مؤثرتر در عرصه مسکن وجود دارد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان هم ماشین در مورد مطلب