طنین بی صدای عاشقی
به گزارش هم ماشین، «تشنج» و «از کار افتادگی عصب شنوایی در ایام بمباران»، ˮصداهاˮ را از آنها ربوده؛ برای یکی در ۸ ماهگی و برای دیگری را در دوران جنینی؛ هردویشان اما با یک زبان مشترک سخن می گویند؛ زبانی که حالا دنیایشان را به هم پیوند زده برای روزهای عاشقیِ آن هم بدون آوا.
به گزارش هم ماشین به نقل از ایسنا، ۳۴ سال دارند، علت ناشنوایی هردویشان، علتی به جزء مسائل ژنتیک است. "مریم" ۸ ماهه بوده که یک شب بر اثر تب شدید و تشنج، گوش او عفونت می کند و ناشنوا می شود. "امیر" اما در دوران جنینی بر اثر بمباران در ایام جنگ، عصب شنوایی اش از کار می افتد و ناشنوا متولد می شود. هردو آنها حالا ۱۰ درصد شنوایی دارند. رشته تحصیلی شان تربیت بدنی بوده و چندین حکم قهرمانی در رشته ورزشی دو میدانی در کارنامه ورزشی شان کسب کرده اند، اما برخلاف علاقه زیاد به ورزش، حالا "امیر" کار مونتاژ طلا می کند و "مریم" هم خانه داری.
داستان زندگی شان در اوایل دهه ۱۳۹۰ به هم پیوند خورده است؛ همانجایی که خویش را برای مسابقات کشوری دو میدانی ناشنوایان آماده می کردند اما حتی تصورش را هم نداشتند مقرر است پس از این روزهای تمرین، هم مسیر زندگی یکدیگر باشند. حالا سه سال است که با تولد فرزندشان "آراد" به خانواده ای سه نفره تبدیل گشته اند؛ فرزندی که از قبل از تولدش "مریم" دلواپس از این بوده که او هم ناشنوا باشد، ولی در روز تولدش این دلواپسی ها و نگرانی ها رنگ می بازد و متوجه می شود که فرزندش برخلاف این نگرانی ها شنوایی کامل دارد.
مهمان خانه "امیر" و "مریم"
مریم و امیر ساکن خانه ای قدیمی در کوچه ای بن بست در دل یکی از خیابان های شرقی تهران هستند که در طبقه دوم آن مادر و پدر "امیر" زندگی می کنند؛ خانه ای که در آستانه روز جهانی ناشنوایان، میهمان آن شدیم. گفت وگویمان با همراهی خواهر بزرگتر "امیر"، "سمیرا" برای ترجمه زبان اشاره و در اتاق بزرگی که یک گوشه آن به لوازم اتاق خواب "امیر" و "مریم" اختصاص دارد و گوشه دیگرش با مبلمان چیده شده است، شکل می گیرد.
"امیر" سه برادر و یک خواهر دارد که همه آنها دارای شنوایی کامل هستند؛ به جز او. علت ناشنوایی اش به دورانی برمی گردد که مادرش او را آبستن بوده است؛ دوران جنگ. «مشکل ناشنوایی من از زمانی بود که مادرم آبستن بود؛ زمان جنگ. در نیروی هوایی خیابان پیروزی بمب زدن و مادرم پرتاب شد و در اثر اون پرتاب عصب شنوایی من از کار افتاد و من ناشنوا شدم. وقتی به دنیا اومدم ناشنوا بودم. خیلی برام سخت بود چون صداها رو نشنیده بودم. یواش یواش من رو بردن گفتار درمانی؛ با حروف آشنا شدم و حروف رو یاد گرفتم تا بتونم با دیگران ارتباط برقرار کنم. وقتی ۷ سالم شد و مقداری گفتار درمانی یاد گرفته بودم، وارد مدرسه و با حروف الفبا آشنا شدم و تازه تونستم ارتباط برقرار کنم. زمان بچگیم چون من ناشنوا بودم و بقیه دوستام شنوا بودن برای ارتباط گرفتن خیلی اذیت می شدم؛ همه اش منو مسخره می کردن، باهام دعوام می کردن. به خاطر همین خیلی بهم سخت گذشت چون اطرافیان همه شنوا بودن و فقط من ناشنوا بودم. وقتی وارد راهنمایی شدم، چون همه بچه ها مثل خودم بودن دیگه خیلی عادت کرده بودم و برای ارتباط برقرار کردن راحت بودم. توی مدرسه همه ناشنوا بودیم و با ما با زبان اشاره صحبت می کردن. اومدم دبیرستان و دیپلم گرفتم و هیچ مشکلی از نظر ارتباطی نداشتم. بعد وارد دانشگاه شدم که آغاز مشکلاتم بوده.»
از دوران کودکی "امیر" و نحوه ارتباطش با خواهر و برادرانش می پرسیم. "امیر" با زبان اشاره پاسخ مان را می دهد؛ پاسخی که وقتی سمیرا می خواهد برایمان ترجمه کند لبخندی دلسوزانه بر لبانش نقش می بندد و پاسخ "امیر" را این گونه منتقل می کند: «من سه برادر دارم و روابطشون با من خیلی خوب بوده اما با زبان اشاره نمی تونستن با من کار کنن. اما خواهرم که هم روابطش خوب بوده باهام و هم خیلی خوب با من با زبان اشاره صحبت می کرد.»
سمیرا در تکمیل صحبت های برادرش بغضی میهمان راه گلویش می شود. از مرکز گفتاردرمانی می گوید که نزدیک ترین آن به محل زندگی شان یعنی تهران، کیانشهر بوده و مادرش باید برای گفتاردرمانی برادر ۲ ساله اش هفته ای دوبار این راه طولانی را طی می کرده. «من ۷ سالم بود که "امیر" به دنیا اومد به خاطر همین وقتی دیدم ناشنواست دوران کودکیم اونجا تموم شد؛ دیگه بازی نمی کردم. همین هم اکنون هم که به این سن رسیدم دیگه بازی دوست ندارم. درصورتی که باید بتونم با بچه هام بازی کنم. احساس کردم که یک ستونم برای خانواده و باید کمک پدر و مادرم باشم و یادمه کلاس چهارم بودم؛ چون دوستش داشتم، زمان هایی می شد که می گفتم امروز مدرسه تعطیله و نمی رم؛ به خاطر این که با مامانم برم کیانشهر، اونجا زبان اشاره رو یاد بگیرم که بتونم با "امیر" ارتباط برقرار کنم. یعنی تلاش کردم یه جورایی برای "امیر" مادر دوم باشم؛ از ۷ سالگی خودم مادر شدم. خیلی مادرم زحمت کشید، خیلی سخت بود. نزدیک خونه اصلا جایی نبود که ما بخواهیم "امیر" رو (گفتاردرمانی) ببریم. باید (مامانم) می بردش کیانشهر. مادرم خیلی سختی کشید. وقتی میومد ساعت ۲ ظهر می رسید خونه. من یاد گرفته بودم که سیب زمینی بپزم و بکوبم که مامانم میاد خوشحال بشه که حالا غذا هست. سختی خیلی کشیدیم اما من به نوبه خودم که جزو یه خانواده ناشنوا هستیم، محیط هایی که برای یادگیری گفتار درمانی افراد ناشنوا میذارن باید نزدیک به محل زندگیشون باشه و حتما یه مناطقی رو بذارن.»
"مریم" تمام این لحظات را کنار همسرش نشسته و به حرکات دست و لب (زبان اشاره) "امیر" با دقت نگاه می کند. "مریم" هم همانند همسرش "امیر"، متولد سال ۱۳۶۷ و دارای مدرک فوق دیپلم تربیت بدنی است و چهار خواهر و یک برادر دارد. از میان خواهران و برادرش هم فقط او ناشنواست؛ طبق آنچه از علت ناشنوایی اش می گوید، ۸ ماهگی بر اثر تب شدید و تشنج، گوش او عفونت می کند و درنهایت هم ناشنوا می شود.
هنوز صحبت هایمان با "مریم" شروع نشده است که صدای گریه کودکانه آراد از آشپزخانه بلند می شود. "مریم" و "امیر" در ابتدا متوجه این صدا نمی شوند اما "سمیرا" سراسیمه از جایش بلند می شود و به طرف آشپزخانه می رود؛ همین حرکت سریع سمیرا، آنها را هم متوجه صدای فرزندشان می کند. چند ثانیه بعد آراد در آغوش سمیرا در قاب در ظاهر می شود، پسری حدودا سه ساله با چهره ای نمکین. سمیرا از همان قاب در نگاهی می کند و می گوید: «آراد غریبی می کنه.» "مریم" از جایش بلند می شود و آراد را بغل می گیرد و با تبلت کوچکی که در دستش دارد کودکش را سرگرم می کند. چند لحظه بعد اما صدای انیمشینی که "مریم" برای سرگرم کردن کودکش با تبلت گذاشته، بلند می شود. سمیرا به جهت اینکه "مریم" را متوجه بلند بودن صدا کند به آرامی روی شانه مریم می زند و چند بار پشت سر هم دستش را از بالا به طرف پایین حرکت می دهد تا بلند بودن صدا را با زبان اشاره به مریم نشان دهد. مریم فورا صدای تبلت را کم می کند و باردیگر به جمع مان می پیوندد و با خنده شیطنت آمیزی دوران کودکی اش را اینطور تعریف می کند: «وقتی بچه بودم و خواهر بزرگترم بازی می کرد و دوستاش هم باهاش بودن. وقتی من می رفتم، چون نمی تونستم با اونا حرف بزنم و همه چیز رو اشتباه می گفتم، اونا هی به خواهرم می گفتن که چرا این اینجوری حرف می زنه و خواهرم به جهت اینکه من اذیت نشم می گفت "مریم" از خارج اومده و به خاطر همین اینجوری صحبت می کنه. همین سبب شده بود که بچه ها باهام دوست بشن و بازی کنن.»
"مریم" که پنج سالگی یادگیری زبان اشاره و لبخوانی را آغاز کرده است، ادامه می دهد: «مادرم دو سال من رو گفتار درمانی برد، راهش خیلی دور بود و خیلی اذیت می شد. دو ساعت توی رفت و آمد بود تا منو ببره. اونجا رفتم و لبخوانی رو یاد گرفتم، حرف زدنم بهتر شد. پس از اون منو به مدرسه ناشنوایان برد. وقتی وارد مدرسه ناشنوایان شدم و دیدم که همه مثل خودم هستن خیلی خوشحال شدم که مثل خودم رو پیدا کردم. اونجا خیلی سریع با همه دوست شدم و ارتباط گرفتم.»
معلم های «شنوا» برای آموزش «ناشنوایان»
"مریم" از چالش های یادگیری دروس در مدارس ناشنوایان هم برایمان می گوید. «وقتی توی مدرسه سوال رو جواب می دادم، چون توی خونه سوال و جواب رو حفظ نموده بودم وقتی سوال رو می دیدم، چون حفظ نموده بودم می فهمیدم که جواب چیه اما مفهوم جواب رو نمی دونستم. معلم هایی که ما داشتیم شنوا بودن اما زیاد به زبان اشاره مسلط نبودن. توی مدارس ناشنوایان کنار یک معلم شنوا که با زبان اشاره صحبت می کنه باید یک فرد ناشنوای مسلط به زبان اشاره هم باشه.»
"امیر" میان صحبت های همسرش می گوید: «اگر معلم خودش ناشنوا باشه خیلی بهتره. چون مفهوم رو درک کرده و وقتی بخواد اون رو به دیگران انتقال بده بهتره و می تونه.» "مریم" ادامه می دهد: «معلم ناشنوا، "ما"ی ناشنوا رو درک می کنه به خاطر همین می دونه که درک ما از این کلمه چیه، اما معلمی که شنوا باشه چون فقط یه مقدار زبان اشاره و یه مقدار لبخوانی رو یاد گرفته، درکش از یک ناشنوا شاید زیاد نباشه.»
میان صحبت هایمان "مریم" از خاطرات دوران کودکی اش هم می گوید؛ خاطراتی که به قول او همه قسمت های شیرین اش تنها به دوران مدرسه اش خلاصه شده. «خاطرات خوبم داخل مدرسه با بچه های ناشنوا و برابر با خودم بوده و خارج از اون خاطره شیرینی ندارم. نخستین بار یه آقای شنوایی بود که ادای منو درآورد و انقدر بهم فشار اومد که رفتم سمتش و عکس العمل ناشی از خشمم رو نشونش دادم، بعد یواش یواش وقتی وارد جامعه شدم و باز این رفتارهارو دیدم دیگه برام عادی شد.»
"امیر" از این خاطره "مریم" یاد خاطره ای مشابه همین اتفاق دوران کودکی خودش می افتد: «یادم میاد زمانی که از مدرسه تعطیل شده بودیم، توی ایستگاه اتوبوس داشتیم با برخی از بچه های ناشنوا صحبت می کردیم، چندتا بچه شنوا ادای مارو درآوردن و مسخره مون کردن؛ همه مون ناراحت شدیم و سبب شد با اون ها دعوا نماییم. چون قدیم اطلاع رسانی بسیار کم بوده و مجری برای بچه های ناشنوا نبوده که با زبان اشاره صحبت کنن و مردم ببینن. تعداد بچه های ناشنوا شاید زیاد بوده، اما توی جامعه دیده نمی شده، به خاطر فرهنگ سازی که نشده بود سبب می شد بچه های ناشنوا رو مسخره کنن، اما هم اکنون همین که توی تلویزیون مجری میاره که با زبان اشاره صحبت کنه، سبب شده که فرهنگ سازی بشه و دیگه اون حالت رو ندارن... شاید با تعجب نگاه کنن چون براشون این نوع حرف زدن عجیبه، اما مسخره نمی کنن. توی برنامه ها از حضور بچه های ناشنوا توی برنامه ها و فیلمها استفاده کنن. قبلا شاید اگه یه بچه ناشنوا توی فیلم بود مردم باهاش آشنا می شدن، از بچه های نابینا، ناشنوا و هر معلولیتی (توی برنامه ها تلویزیونی) استفاده کنن که مردم باهاشون آشنا بشن، اگه جایی دیدن زیاد تعجب نکنن، چون قبلا توی تلویزیون دیدن یا توی رسانه ای آشنا شدن.»
هرچند که "امیر" از حدود ۲۴ سالگی وارد بازار کار در زمینه مونتاژ طلا شده، اما همه علاقه او معطوف به یک رشته بوده است؛ مربی تربیت بدنی. رشته ای که تنها به سبب ناشنوایی نتوانسته در زمینه تخصصی و موردعلاقه اش کار کند. امیر می گوید: «وقتی وارد محیط کار شدم، همه شنوا بودن و هیچکس هم حرف منو متوجه نمی شد، حتی همکارام که کنارم بودن؛ خیلی به سختی تونستم زبان اشاره رو به اون ها بفهمونم که مثلاً یه حرکت من یعنی چی؟ مثلاً من اگر آب می خوام اگر اشاره رو به تنهایی انجام می دادم نمی فهمیدن، شاید از لب خوانی و مقداری صدای من "آب" رو می فهمیدن. حالا اگر اطلاع رسانی در رابطه با افراد ناشنوا توی جامعه بیشتر بشه... چون نابینا از لحاظ صحبتی می تونه ارتباط برقرار کنه، اما بچه ناشنوا... اگر زبان اشاره طوری باشه که مردم آشنا بشن و مدام تکرار بشه خیلی بهتره.»
"مریم" صحبت های همسرش را تکمیل می کند: «زمانی که بچه بودیم، چون (درباره زبان اشاره) فرهنگ سازی نشده بود، همه مسخره می کردن، اما اومدم دانشگاه دیدم حتی برخی از دوستام می گفتن ما دوست داریم زبان اشاره رو یاد بگیریم، از من خواهش می کردن بهشون یاد بدم یا به من می گفتن جایی کلاسی هست که ما بریم و ما هم این زبان رو بعنوان یه هنر و حرفه یاد بگیریم؟»
تلویزیون خاموش
"مریم" با زبان اشاره خاطره ای از دوران کودکی اش تعریف می کند. این دفعه از حرکات دست و لب او متوجه می شوم که مبحث صحبت اش در رابطه با چالش هایی است که برای تماشای برنامه های تلویزیونی داشته است. سمیرا قبل از ترجمه صحبت های "مریم" می گوید: «همین مشکل رو هم ما با "امیر" داشتیم، من معمولاً سریال هارو متوجه نمی شدم؛ متوجه می شدم اما بعنوان بیننده لذتی نمی بردم چون همه اش می خواستم به "امیر" بگم. سریال رو نگاه می کردم و تند تند به "امیر" می گفتم و اون لذت رو برای خود من نداشت، اما لذتم این بود که "امیر" متوجه می شه و از ما عقب نمی مونه. "مریم" هم همین مشکل رو داشته، مثلاً خواهرش و مامانش همه اش می خواستن بگن مبحث فیلم چیه و اونا هم بالاخره اذیت می شدن و هم اکنون هم که ازدواج کرده دیگه تلویزیون نگاه نمی کنه چون عادت کرده که یکی براش بگه اما هم اکنون اصلا متوجه نمی شه چون (برنامه ها مترجم) زبان اشاره هم ندارن.»
«بچه های ناشنوا یا افرادی که معلولیت دارند فوق العاده باهوش اند. درسته که یک حس ازشون گرفته شده اما من احساس می کنم چند حس بهشون اضافه شده. من به شخصه برادر خودم رو دارم می بینم، من کلا با پنج تا بچه شنوا از نظر درسی کار کردم و با یه بچه ناشنوا کار کردم. درسته ناشنواست اما هوشش خیلی زیاده. من همزمان با درس خودم، درس "امیر" رو هم می دادم، خیلی برام سنگین بود؛ یعنی حساب کن من دبیرستان بودم، درس ها سنگینه و باید به "امیر" هم درس می دادم، کسی هم نبود. هیچکس نمی تونست توی خانواده بهش درست بده. حساب کنید من آمار و احتمالات رو توی دانشگاه باهاش کار می کردم. حالا اگر توی دانشگاه استاد و مترجم خوب باشه، یه باری از روی دوش خانواده هم برمی دارن. این بچه ها فوق العاده هم باهوش هستن. تمام کارهاشون رو خودشون انجام می دن، کارهای اینترنتی و بیزنس و... یه وقت هایی (برای انجام این کارهام) از "امیر" کمک می گیرم.»
چالش های درس خواندن در دانشگاه؛ بچه ها جزوه می نوشتن و من نگاهشون می کردم
از "مریم" و "امیر" در رابطه با مشکلات و چالش هایشان در دانشگاه می پرسیم؛ "مریم" می گوید: «مدرسه با دانشگاه فرق می کرد. مدرسه من درسم خیلی خوب بوده و جز شاگردهای زرنگ بودم اما توی دانشگاه به خاطر این که استاد و بچه ها شنوا بودن و فقط من ناشنوا بودم؛ وقتی استاد برمی گشت به تخته و می نوشت و بچه ها جزوه می نوشتن و من نگاهشون می کردم که باید چیکار کنم و چجوری پس بنویسم، از دوستام خواهش می کردم که به من جزوه بدن، بعضی هاشون جزوه می دادن و بعضی هاشون هم نمی دادن؛ می گفتن به ما ربطی نداره. برای همین هم من توی دانشگاه توی درس نظریه ضعیف بودم اما توی درس عملی که در ارتباط با تربیت بدنی بود جز شاگردهای زرنگ بودم، چرا؟ چون من حرکت رو متوجه می شدم و می تونستم اون حرکات رو انجام بدم. استادام همیشه بهم می گفتن چقدر زرنگی اما توی درس های نظریه ضعیف بودم چون نمی تونستم بفهمم».
مراکز خرید و بیمارستان ها مترجم زبان اشاره ندارند
"امیر" می گوید: «آرزوم اینه که تلویزیون به افراد ناشنوا بها بده و بذاره بازی کنن و مترجم داشته باشن که افراد شنوا به مرور (زبان) اشاره رو هم یاد بگیرن.»"مریم" ادامه صحبت های همسرش را تکمیل می کند: «چندتا کشور هستن که این کار و کردن و از نظر احساسی از اون بازی و فیلم خیلی استقبال شده چون از نظر احساسی هم خیلی قوی بوده» و "امیر" هم از بی توجهی صدا و سیما جهت استفاده از مترجم زبان اشاره در برنامه های تلویزیونی گلایه می کند: «دکتر یا مراکز خرید و بیمارستان و... رو می خواهیم که مترجم داشته باشن اما اولویت ما تلویزیون و صدا و سیماست؛ رسانه باید کمک ما باشه چون در این صورت همه زبان اشاره رو می بینن و تاحدودی آشنا می شن. شبکه ای در ارتباط با ناشنوایان نداریم؛ یه شبکه ای در ارتباط با ناشنوایان باشه.»
خاطره ای تلخ از روز زایمان در اتاق عمل
همه اش سرم داد می زدن؛ من درد می کشیدم و نمی تونستم بگم درد دارم
"مریم" در بین بازگو کردن این چالش ها از خاطرات روز تولد آراد هم عبور می کند؛ آن جا که برای نخستین بار قرار بوده طعم مادر شدن را بچشد، اما برای او این احساس با خاطره ای تلخ رقم خورده است؛ خاطره ای بد از روز زایمان در اتاق عمل. علت؟ عدم آگاهی و توجه پرستار و پزشک بیمارستان به یک بیمار ناشنوا. خاطره ای که حتی یک لحظه همذات پنداری و تصور این که اگر در آن شرایط و موقعیت قرار بگیری هم برای هر فردی دشوار می باشد. سمیرا زمان ترجمه کردن صحبت های "مریم" بغض گلویش را می فشارد: «این خاطره ما رو هم خیلی اذیت کرد و همه مارو تحت الشعاع قرار داد. زمانی که "مریم" درد داشت، رفت بیمارستان؛ البته فشارش رفته بود بالا. زمانی بود که تازه کرونا اومده بود و همه ماسک می زدن. اونجا وقتی اومدن "مریم" رو ببرن اتاق زایمان "مریم" گفته بود مامانم هم با من (داخل اتاق) بیاد که مامانم بهم کمک کنه، گفته بودن نه اجازه نمی دیم؛ گفته بود من ناشنوا هستم، من متوجه نمی شم. اول قرار نبوده سزارین باشه و احتیاج به مترجم داشته چون نمی تونسته دردش رو بگه. اون ها سوال می کردن و "مریم" نمی تونسته جواب بده. (پرستار و پزشک) هم ماسک زده بودن. جالب اینجاست که ماسکشون رو هم در نمی آوردن. ("مریم") میگه همه اش سرم داد می زدن، همه اش دعوام می کردن. من هم داشتم درد می کشیدم، هم این که نمی تونستم دردم رو بگم و اینا هم داشتن سرم داد می زدن. همه اش پرستار سرم داد می زد، همه اش دعوام می کرد، همه اش می گفت بخواب بخواب، در صورتی که من درد داشتم، دردم رو باید چیکار می کردم؟. فقط گریه کردم. فقط اون لحظه که بچه ام به دنیا اومد خداروشکر کردم که دیگه راحت شدم از دست اینا، اما تا وقتی که زنده ام پرستار و دکتر رو نمی بخشم، حتی از اتاق عمل که اومدم بیرون مامانم خوشحال بود که بهم تبریک بگه، اما من اونقدر درد کشیده بودم اصلا نمی تونستم خوشحال باشم. می خواستم برم.»
درخواستی برای حضور رابط و مترجم ناشنوا در ادارات عمومی
مریم ادامه می دهد: «از وقتی پسرم رو به دنیا آوردم مشکل بزرگی که دارم این که دلم نمی خواد دیگه خواهرشوهرم، جاری ام، خواهرم و مادرم با من همیشه همراه باشن. دلم نمی خواد اونارو اذیت کنم. همشون کمکم کردن اما من خجالت می کشم دیگه بیشتر از این بخوام اذیت شون کنم. مثلاً توی مکانهای عمومی که حالت اداری هست و باید برم اونجا، یک نفر مترجم رو برای ناشنوایان بذارن که کمک کنه. یه جایی برم، اگر حرفم رو متوجه بشن که خیلی خوشحال می شم اما اگر متوجه نشن، مجبورم به دیگران زنگ بزنم که شماها بیاید با من جایی که می خوام برم. بیشتر تلاش کردم خودم روی پای خودم باشم. برخی از اطرافیانم وقتی شرایط رو می بینن به زور می خوان خودشون باهام بیان و کمکم کنن. به خصوص برای کارهای بیمه که میرم اونجا اصلا کسی صحبت هامون رو متوجه نمی شه. مکانهای اداری که افراد ناشنوا باهاشون کار دارن مثل بیمارستان، بیمه و مکان هایی که اونجا احتیاج داریم، مترجم باشه.»
زبان اشاره مترجمان صدا و سیما را متوجه نمی شویم
از سمیرا که تا این لحظه برای ادامه گفتگو با "امیر" و "مریم" همراهی مان کرده در رابطه با این که «زبان اشاره مورد استفاده در صدا و سیما برای همه ناشنوایان قابل فهم است؟» می پرسیم و او می گوید: «می دونید... کسی که زبان اشاره رو بلد باشه این (موضوع) رو متوجه می شه. من چون زبان اشاره رو متوجه می شم، وقتی اون رو (زبان اشاره ای که مترجمان صدا و سیما از آن استفاده می کنند) نگاه می کنم می بینم بعضی چیزهاش اصلا قابل فهم نیست. حتی من دقت کردم ببینم که زبان اشاره، زبان اشاره بین المللی هست یا نیست؟ نیست. من کتاب زبان اشاره بین المللی رو مامانم گرفته بود و چون علاقه داشتم می رفتم از روی اون (کتاب) یاد می گرفتم که چجوری باید اشاره رو انجام بدیم؛ مثلاً آب.» سمیرا دستش را از پایین صورتش به سمت بالا و در حالت آب خوردن تکان می دهد: «این حرکت با فلش نشان داده شده بود» "مریم" از لبخوانی و حرکات دست سمیرا متوجه مبحث صحبت مان می شود، صحبت های خواهرِ همسرش را تکمیل می کند: «این (زبان) زبان اشاره طبیعیه. همه با این زبان راحتن و متوجه می شن.»
سمیرا ادامه می دهد: «مثلا من وقتی (از جایی) میام و میخوام مفهومم رو برسونم میگم "سلام"» سمیرا کاملا شمرده و واضح واژه سلام رو هجی می کند. «حالت دهن و دست من با هم کار می کنه، اما برای مترجم هایی که میان (صدا و سیما) حرکات صورت و لبخوانی زیادی نداره و اگر هم داره باز اون تصویر (مترجم) خیلی کوچیکه. من خودم که نگاه می کنم می بینم خیلی تند و سریع و خشک ترجمه می کنن. مترجم ها می تونن دونه به دونه ترجمه نکنن؛ مفهومی برای افراد ناشنوا ترجمه کنن.»
"امیر" می گوید: «خواهرم با این که شنواست و زبان اشاره رو هم بلده، حتی اون فیلمی که مترجمه داره رو متوجه نمی شه» و سمیرا در تایید حرف برادرش می گوید: «راست میگه من واقعا یه وقتهایی متوجه نمی شم.» "مریم" هم ادامه می دهد: «من فیلمهای خارجی که مترجم دارن، تصویر اونها رو متوجه میشم اما برای خودمون رو متوجه نمی شم. تصویر مترجمها هم بزرگتره. حتی اگر تصویر کوچک هم باشه، او نقدر حالت دست و صورتشون قشنگه که ما متوجه می شیم. بیشترشون هم زیرنویس فارسی دارن.»
چون ناشنوا بودم آموزش وپرورش بهم اجازه نداد مربی ورزش شوم
صحبت از شغل و کسب و کار امیر می شود؛ می گوید: «دوست داشتم توی رشته ای که درس خونده بودم برم مربی ورزش بشم. چون بیشتر رشته های تربیت بدنی رو رفتم اما از روی اجبار مجبور شدم برم طلاسازی. اگر توی شاخه تحصیلی خودم برام کار پیدا می شد... نبوده، به خاطر همین مجبور شدم برم طلاسازی. من خیلی دوست داشتم مربی ورزش بشم؛ رفتم آموزش وپرورش اما آموزش وپرورش چون ناشنوا بودم بهم اجازه نداد که مربی ورزش بشم. یکی از دوستام مادرش رفت آموزش وپرورش اونقدر اونجا گریه کرد دیگه اونا مجبور شدن و دوستم مربی شده».
میان صحبت هایمان، سمیرا از چندین حکم قهرمانی برادرش "امیر" که در مسابقات دو میدانی تابحال سه مدال مقام اول و دو مدال نقره کشوری آورده است، تعریف می کند: «سال ۹۰ برای مسابقات دو میدانی آسیا- کره جنوبی ویژه ناشنوایان چهار روز مونده به پرواز، متاسفانه از راه فدراسیون ناشنوایان براش مشکل پیش اومد و اسمش یکدفعه از فهرست خط خورد.» وقتی علت را جویا می شویم "امیر" مدعی می شود: «اون چیزی که من متوجه شدم، تعداد نفراتی که قرار بود ما رو ببرن برای تدارکات ۲-۳ نفر شنوا آورده بودن که کمک باشن، از تعداد فهرست ناشنواها خط زدن به خاطر این که بتونن هزینه رو ساپورت کنن که مثلاً با هم بخوان برن...»
سمیرا از روزهایی می گوید که با شوق و شادی به جهت اینکه اسم "امیر" در فهرست ورزشکاران برای مسابقات وجود داشت، در خانه شان جشن گرفته بودند: «"امیر" اسمش اومد توی فهرست. ما خودمون هم دیدیم، حتی ما جشن گرفتیم که "امیر" می خواد بره. چهار روز مونده اسمش رو خط زدن و از اونجا به بعد دیگه ورزش) رو گذاشت کنار و دیگه تلاش نکرد. ضربه خورد. گفت حقم رو ناحق کردن... دیگه بعدش ناراحت شد و خداحافظی کرد.»
وقتی از "امیر" در رابطه با توجیه این کار فدراسیون می پرسیم، مدعی می شود: «حتی بلیت گرفته بودن. اسم من رو برای اون هتل که باید بریم، داده بودن. حتی لباسامم آماده کرده بودم. اون موقع به من گفتن شما خوب نبودی. گفتم من رو انتخاب کردید و تمام کارهای منو انجام دادید و بلیت گرفتید. من انتخاب شده بودم. حتی هتل، لباس... بهانه های الکی... من اون موقع متوجه نشدم اما بچه ها رفتن و برگشتن، دلیلش رو به من گفتن، گفتن که چون فدراسیون یک مربی اضافه کرده، باید هزینه اونو میدادن پس منو رو جایگزین کردن.»
طنینِ بی صدای عاشقی
از "مریم" و "امیر" در رابطه با نحوه آشنایی و ازدواج شان می پرسیم، هردویشان خنده ای شیطنت آمیز روی لبانشان می نشنید. شروع عشق شان از عشقی که هردوی آنها به ورزش داشتند شروع شده است. اول "امیر" ماجرای شروع این زندگی را شرح می دهد: «هردو ما دو میدانی کار بودیم و توی این ورزش یواش یواش با هم آشنا شدیم و به هم علاقه پیدا کردیم و ازدواج کردیم. ما اونجایی که ورزش می کردیم توی باشگاهمون دختر و پسر جدا بودن. چون برای مدال مسابقات کشوری تلاش می کردیم، مربیمون گفتش که چون یه مقداری دو میدانی شون ضعیف تره با هم برید داخل پارک تمرین و کمک کنید که اونها هم هم پایه شما بشن. وقتی رفتیم اونجا، همدیگر رو دیدیم. هدفم اصلا ازدواج نبود و تلاش کردیم کمک همدیگه نماییم تا بتونیم مدال بیاریم. دو سال زمان برد که به هم علاقه مند شدیم؛ یعنی دیدگاهمون اول پیشرفت بود و اصلا دیدگاهمون ازدواج و تشکیل خانواده نبود اما پس از دو سال ازدواج کردیم.»
"مریم" اما جزئی تر از همسرش این ماجرا را روایت می کند: «ما پارک طالقانی ورزش می کردیم، اکیپی؛ اونجا هم دیگه رو دیدیم. بار اول که "امیر" رو دیدم خوشم اومد که با ادب و مواظب بود و دلسوزی می کرد. همینجوری که هم دیگه رو شناختیم پس از دو سال ازدواج کردیم. مادر شوهرم می ترسید از این که "امیر" با یه ناشنوا ازدواج کنه و بچه اش ناشنوا بشه. ما که ازدواج کردیم همه اش فکرم این بود که وقتی بچه ام به دنیا میاد سالم باشه. وقتی که بچه ام به دنیا اومد و شنوا بود خیلی خوشحال شدم. مادرشوهرم آراد رو خیلی دوست داره.»
«پدر و مادرها دوست دارن که پسرشون با یه شنوا ازدواج کنه، اما ما توی دوستامون داریم، می بینیم اونهایی که اینطوری ازدواج کردن نتونستن با هم زندگی کنن و جدا شدن. باید حتما معلولیت دو طرف یکسان باشه که بتونن همدیگر رو درک کنن. همه از این میترسن که وقتی بچه به دنیا میاد، یکیشون (زن یا شوهر) شنوا باشن که وقتی بچه گریه میکنه اون بشنوه. دلشوره خانواده ها اینه که یک نفر (زن یا شوهر) این معلولیت رو نداشته باشن که همراه اون یکی باشن، در صورتیکه هردومون که ناشنوا باشیم همدیگر رو بهتر درک می کنیم».
سمیرا در ادامه صحبت های "مریم" می گوید: «("امیر" و "مریم") این رو هم به ما ثابت کردن؛ بچه به دنیا اومد و قدرت خدا بود؛ ما می دیدیم که آراد وقتی ۲ ماهش بود، موقع گریه شب ها می خورد به دست "مریم" و "مریم" بیدار می شد که بچه رو شیر بده. خودمم اینو همیشه احساس می کنم معجزه بود.» "مریم" ادامه می دهد: «بعد از تولد آراد سه ماه پیش پدر و مادرم بودم و مادرم کمکم کردن، بعد دیگه گفتم خودم می خوام تنها باشم که یاد بگیرم. بچه رو که آوردم ترسیدم که از این به بعد میخوام چی کار کنم. بالشت رو می چسبوندم به بچه و دستم رو می ذاشتم رو بالشتش که اگر خوابم برد، اگه تکونی بخوره من متوجه بشم و بیدار بشم. هم اکنون دیگه راحتم.»
"مریم" می گوید: «توی بیمارستان وقتی که آراد به دنیا اومده بود، روز اول، مامانم بشقاب و قاشق رو به هم زده و دیده آراد بیدار شده، "مریم" گفته نکن خوابیده و (مامانش گفت نه خداروشکر (بچه) سالمه.» "امیر" اما می خندد و می گوید «من بی خیال بودم».
از آنها در رابطه با نحوه ارتباط برقرار کردن آراد با مادر و پدرش می پرسیم: «آراد زبان اشاره رو تقریبی یاد گرفته و یه سری چیزارو متوجه میشه.» امیر با زبان اشاره یک دستش را روی موهایش می کشد و می گوید «آراد حمام رو اینطوری نشون می ده.» سمیرا فورا دو دستش را بالای سرش میبرد و حالت شستن مو را نشان داده است و می گوید: «البته حمام اونطوری نیست. حمام اینه. آراد اونطوری می گه حمام».
سمیرا ادامه می دهد: «آراد فکر می کنم حدودا ۶-۷ ماه پیش کلمات رو مثل عمه، عمو، عزیز، مریم و... تلفظ می کرد. هم اکنون داره مقاومت می کنه برای حرف زدن. حرف نمی زنه. قشنگ بهش می گیم چشمت کو نشون می ده، اما هم اکنون مشکل ما اینه که می تونست اما هم اکنون (کلمات) نمی گه» مریم که از حرف های سمیرا متوجه شده که در رابطه با آراد صحبت می نماییم، ادامه می دهد: «برای دوستام که تجربه شون بیشتر شده و بچه دار شدن گفتن که مشکل ما هم همینه، نترس، حرف میزنه، سه چهار سالگی می تونه.»
بهزیستی ۲ سال است که هزینه ای بابت خرید باتری سمعک نمی پردازد
از مریم و امیر در رابطه با مشکلات شان برای خرید سمعک و باتری آن و همینطور خدماتی که از سازمان بهزیستی دریافت می کنند، می پرسیم. این که هرچند سال یکبار باید سمعک رو تعویض کنند؟ که امیر می گوید: «قالبش رو عوض می نماییم. خود دستگاه رو نه. سمعک هایی که از کانادا میاوردن خیلی خوب بود اما این سمعک ها اصلا خوب نیست. به خاطر همین نخریدم و همون قدیمی خودم هستش. ۱۵ سال پیش ۳۰۰ هزار تومن دادم و گرفتم. چون هم اکنون هزینه اش بالاست، نمی تونم بخرم».
بهزیستی برای خرید باتری کمک می کنه؟ «دو سال هست که بهزیستی باتری نمی ده.» "امیر" همزمان از روی مبل بلند می شود و کشوی کمد کنار تخت خوابش را باز می کند. کیسه ای که با چند باتری و دارو پر شده بیرون می کشد و باتری های سمعکش را نشان داده است. «هزینه هر ورق باتری ۴۰ هزار تومان است و هر ورق ۶ باتری داره. قبلا بهزیستی اینو به ما می داد اما هم اکنون دو ساله که (باتری) رو نمی ده و این یه بسته که ۶ تا باتری داره ۴۰ هزار تومن هست.»
امیر ادامه می دهد: «برامون سخته ما دو نفر ناشنوا هستیم. حالا از قبل یه مقدار که (باتری) داده بودن ما نگه داشتیم، اما خریدش برامون سخته که بخواهیم هزینه نماییم.»
از میزان مستمری که از سازمان بهزیستی دریافت می کنند هم می پرسیم که مریم می گوید: «برای آراد ندادن و هی میگن برای آراد رو هم درست می نماییم اما هنوز درست نکردن. ماهانه نفری ۴۰۰ هزار تومان دریافت می نماییم.»
موعد رفتن که می رسد، آراد خودش را در بغل امیر می اندازد. امیر، آراد را در آغوش می گیرد و در کنار همسرش بدرقه مان می کنند؛ بدرقه ای که با ثبت یک عکس از "مریم"، "امیر" و آغوشی برای "آراد" به اتمام می رسد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب